CON NÉ

Trong một buổi chia sẻ về OKR - Objectives & Key Results về cách đặt mục tiêu và kết quả đo lường được cho từng quý, nhằm giúp các cá nhân và đội ngũ biết mình cần tập trung vào giải quyết vấn đề gì, và mặt mũi thành công sau khi triển khai nhìn nó ra làm sao, một bạn hỏi, “Nếu objective em đưa ra trong đó có 1 key result liên quan tới phòng ban hay cá nhân khác, mà cuối cùng họ không chịu làm, khiến em thất bại không hoàn thành được key result đó thì trách nhiệm là của người kia đúng không?”

Trong cuộc đời đi làm của mình, tôi không biết đã thấy biết bao nhiêu tổ chức và đội ngũ vận hành theo từng cái silo - những cái tụ đóng kín, biệt lập, chẳng liên quan gì đến nhau. Ở khúc nào trong công việc của một người từ phòng ban này mả có liên quan đến phòng ban khác thì trách nhiệm nằm ở người ta. Họ không làm hay làm trễ thì họ bị phốt ráng chịu, mình có chuyện để mang ra đấu tố trong cuộc họp giao ban hay họp dự án. Đó, là văn hoá đấu đá, bóc phốt để dìm hàng, là chơi politics - chính trị để bảo vệ mình, tấn công người. Nếu tổ chức mà có hiện trạng như vậy, đánh nhau chọi nhau trong nội bộ, nhưng quan trọng nhất là việc cuối cùng vẫn không hoàn thành vì họ lo đánh nhau chứ chẳng nhớ đến key result. Có người để đổ thừa hình như đã trở thành cách đùa trách nhiệm hay ho nhất mọi thời đại, và vì thế kỹ năng đùn đẩy, đùa đổ của nhiều người nó xịn hơn là kỹ năng collab - cộng tác. Nếu đó là lựa chọn, thì điều đó chỉ thể hiện 1 điều: bạn là người thiếu cam kết, thiếu sáng tạo, thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề.

Khi đặt ra một mục tiêu cần hoàn thành, người giỏi, người xuất sắc sẽ không bao giờ dừng lại vì bất kỳ trở lực nào. Người này làm khó họ, họ sẽ tìm người khác. Cách này không ổn, họ sẽ tìm cách khác. Bị cản đường, trễ timeline, họ sẽ la làng lên và đề nghị với cấp trên cho mình thử giải pháp khác để hoàn thành chứ không bao giờ cam chịu bị cản đường. Với họ, mục tiêu đặt ra cần hoàn thành bằng bất cứ giá nào, và họ là chiếc máy ủi, san bằng mọi trở lực để đạt được kết quả mà mình đặt ra. Càng giữ các chức vụ cao hơn, mang vị thế sếp, giữ trách nhiệm lãnh đạo, họ càng trở nên quyết đoán, thái độ hướng về kết quả, sáng tạo và thiên biến vạn hoá để hoàn thành mục tiêu của mình. Với họ, người không cộng tác là người yếu kém, thiếu chuyên nghiệp và họ không mất thời gian với những kẻ như thế.

Đương nhiên, khi người khác không hỗ trợ được vì nhiều lý do khách quan, dù họ rất muốn, thì cách giải quyết là hai bên cùng ngồi lại, tìm ra nỗi đau cần giải quyết là gì, thấu cảm với họ, rồi cùng nhau tìm ra những giải pháp phù hợp nhất để cùng tháo gỡ nút thắt. Người có tư duy thiết kế là như thế. Họ giải quyết vấn đề một cách sáng tạo như cơm bữa. Họ chủ động collab và giải quyết vấn đề với bất kỳ ai, trong mọi hoàn cảnh, với năng lượng tích cực nhất, và hướng về kết quả. Hết! Họ không bao giờ chơi trò đổ thừa tại bất kỳ ai hay thứ gì mà họ không hoàn thành mục tiêu hay kết quả đã đặt ra. Sự khác nhau của người thành công và không thành công nằm ở đó. Người thành công không chấp nhận dừng lại vì bất kỳ lực cản nào. Người không thành công tìm ra 1001 lý do để dừng lại, khỏi làm, hay biện minh cho sự không hoàn thành của mình.

Nhưng như vậy thì đụng nhiều người lắm, rồi làm sao mà bảo toàn tính mạng, nhiều bạn hỏi. Ủa bạn nghĩ lại đi, mình đi làm là để né hay là để làm việc? Nếu làm gì cũng né, ở đâu cũng né thì đâu phải đi làm, mà là đi né. Né hoài, né hoài, thì mình thành con né, không ai muốn nói tới hay làm gì với mình nữa, và đương nhiên bạn chả làm gì ra trò, mờ nhạt trong tổ chức, có hay không có bạn cũng chẳng ảnh hưởng gì tới ai. Vậy thì bạn thành cái gì? Một bóng ma lởn vởn trong tổ chức mà không ai còn nhớ đến. Nếu không bị cho nghỉ thì cũng từ từ tự ti mà biến. Người không có cam kết với sự xuất sắc trong mọi việc họ làm chẳng bao giờ có thêm cơ hội, vì có ai nhận ra hay nhìn thấy tiềm năng của họ đâu mà đưa cơ hội, cả người trong và ngoài tổ chức. Vậy, nghĩa là bạn tự cắt đường tiến thân của chính mình. Riết rồi, bạn không còn miếng ảnh hưởng nào trong cuộc đời này, vì bạn đã trở thành con né.

Cho nên, có lẽ ngày hôm nay là ngày bạn cần đưa ra lựa chọn cho bản thân, trở thành người xuất sắc hay trở thành con né. Mỗi lựa chọn sẽ có hành trình khác nhau của nó, và bạn là người duy nhất chịu trách nhiệm về lựa chọn của mình. Game nào luật đó. Đừng né mà đòi thành công, đòi lên chức, đòi thăng tiến. Chuyện cổ tích quá đát kiểu đó nó không tồn tại trong thế kỷ này, nhé!